سابقه بارنامــه

درمیان اسناد حمل بارنامه ازموقعیت ممتازی برخوردار است.  اعتبار بارنامه را ازقابل معامله بودن آن می توان دریافت. خریداری که جنسی را از فواصل دور تا مقصد آورده است می تواند با ظهرنویسی آن بارنامه آنرا به دیگری واگذار نماید و یا با ارائه نسخ اصلی آنرا به رهن بگذارد. بموجب قانون،  صدور بارنامه دلیل موجهی است براینکه حمل کننده کالای موضوع بارنامه را صحیح  و سالم دریافت نموده است،  مگر آنکه ملاحظات خود را به رغم این نکته در متن بارنامه درج  کرده باشد.

همانطور که  گفته شد، بارنامه از لحاظ تحویل آن برای حمل دونوع است یکی مبین اینکه محموله (کالا) برای حمل پذیرفته شده و دیگری مبین اینکه محموله روی کشتی (وسیله حمل) بارگیری شده است. این اونوع بارنامه در صفحات بعد توضیح داده خواهد شد.

دراعتبارات اسنادی غالباً شرط « کالا روی عرشه » گنجانیده میشود زیرا فقط به استناد چنین سندی می توان اطمینان یافت که به کشتی بارگیری شده و درحال حمل است.

در حالتی که فروشنده می بایست اسناد رابه بانک تحویل دهد تا وجه اعتبار را دریافت کند، جمله مندرج در اعتبار معمولاً به شرح زیر است :

یک دست کامل بارنامه دریایی روی عرشه بدون قید و شرط. باید توجه داشت که تعداد نسخ بارنامه اصولا دراعتبار اسنادی مشخص می گردد. (A FULL SET OF CLEAN ON BOARD OCEAN B/L)

و یا(A SET OF CLEAN SHIPPED ON BOARD OCEAN B/LS)  که به معنی یک دست کامل بارنامه بدون قید و شرط دریایی حاکی از بارگیری کالا در کشتی است. بارنامه های خطوط کشتیرانی غالباً از قبل با عبارت SHIPPED ON BOARD  چاپ شده اند و درنتیجه از لحاظ تطبیق با متن اعتبار مشکلی پیش نمی آید. اما بعضی از بارنامه ها فقط کلمه  SHIPPED  را دارند که ازلحاظ بانکها که در پی تطبیق کلمه به کلمه متن اعتبار هستند مشکل ایجاد می کند و بانکها میخواهند که عبارت ON  BOARD  به کلمه  قبلی اضافه شود. همچنین لازم است که دربارنامه کلمه  CLEAN قید شده باشد تا نشان دهد که مشکلی درمورد کالا بهنگام بارگیری ملاحظه نشده است. درمورد بارنامه هایی که با جمله "دریافت برای حمل RECEIVED FOR SHIPMENT "  مشخص می شوند،  وضع فرق می کند. این نوع بارنامه به معنی اینکه کالا در حال حمل است نبوده واطمینان لازم را بهمراه ندارد. از این بارنامه درمواقعی استفاده میشود که تاریخ تحویل کالا حائز اهمیت و مورد نظر باشد. بعد از بارگیری کالا برروی کشتی این بارنامه را می توان با درج جمله " عملا  درتاریخ … بارگیری شده است "  تکمیل نمود، لکن به شرط آنکه بارنامه ظهرنویسی و معامله نشده باشد.

5-1-3-محتویات ومندرجات بارنامه

- فرستنده    کالا ، نام و نشان کامل

- گیرنده       "   نام وآدرس کامل گیرنده واحتمالاً دروجه یابه حواله کرد.    

- طرف ابلاغ  "    شخصی که خط کشتیرانی باید او را مطلع نماید.

- نمایندگی خط یا بارفرابرذیربط یا نماینده صاحب کالا

- شماره بارنامه که به مثابه کد شناسایی برای نمایند خط یا بارفرابر است

- بندر(محل) دریافت کالا، جایی که حمل کننده کالا را تحویل گرفته است

- نام کشتی و شماره سفر

- بندربارگیری، برای بارگیری کالا به کشتی تعیین شده

- بندر محل تخلیه کالا

- مقصد نهایی تحویل کالا، درصورتیکه کشتیرانی متعهد به تحویل کالا به محلی بعد از بندرتخلیه کالا باشد. 

- شماره نوبت (ذخیره جا) برای حمل کالا

- علائم و شماره های شماره مهر و موم و شماره کانتینر در مورد محمولات کانتینری

- شرح کالا، تعداد و نوع بسته بندی و علائم آنها. این قسمت بدنه اصلی بارنامه را تشکیل میدهد و باید حاوی خبرنهایی از جمله تعدادبسته (نگله)ها- نوع بسته بندی (کارتن، جعبه …) و شرح کالا باشد ودرصورت امکان تعرفه کالا . درصورت وجود اعتبار اسنادی، شرح کالا باید با آنچه درمتن L/C ،  آمده است مطابق باشد،  ولو اینکه در متن اعتبار غلط املایی وجود داشته    باشد،  که بایستی بهمان صورت نوشته شود. البته این نکته در کشورهایی که مقررات بانکی دست و پا گیرند، بیشتر مصداق دارد.

- وزن محموله  : درج وزن کالابه کیلوگرم

- ابعاد محموله : درج حجم محموله به مترمکعب (m³)

- تاریخ  :  تاریخ صدور وامضاء بارنامه

- امضاء تعداد نسخ اصلی بارنامه ، درج تعداد نسخه های اصلی                               صادر شده و در بارنامه ای که مبین مالکیت کالا نیست ، دراین محل (کادر)                               رقم صفر (0) درج  میشود.

- حساب هزینه ونرخ کرایه حمل : دراین مورد بعداً توضیح داده خواهد شد.

موارد زیر نیز می تواند مبلغ در بارنامه بیاید:

HH  ، به معنی از کارگاه (یا کارخانه) به کارگاه…  (HOUSE TO HOUSE)

P.H  ،  به معنی اسکله تا کارگاه…

H.P  ،  به معنی از کارگاه تا اسکلـه

p.p   ، به معنی از اسکله تا اسکلـه

6-1-3- بارنامه سراسری (THROUGH  BILL  OF LADING ) یا TBL

بارنامه معمولی یعنی  B/L  عمل حمل و نقل از یک بندر به بندر دیگر را میرساند،  مثلاً از کپنهاگ به سنگاپور و بهمین دلیل بارنامه مستقیم  یا DIRECT  B/L نیز نامیده میشود.  اما اگر مستلزم یک رشته عملیات سراسری و متضمن توافقی باشد براینکه کالا توسط چند حمل کننده متوالی جابجا شود،  یک بارنامه سراسری صادر میگردد.  مثلاً  از گپنهاگ  به هامبورگ  به سنگاپور تا پکن یا بالعکس.  دراین حالت کالا توسط یک کشتی از کپنهاگ به هامبورگ حمل شده  و از آنجا به کشتی دیگری منتقل  و با این کشتی به سنگاپور میرود و از آنجا یکبار دیگر با تغییر وسیله حمل به پکن منتقل میشود.  دراین مثال ،  شرکت یا نماینده خط کشتیرانی درکپنهاگ است که با بارگیری کالا به کشتی بارنامه سراسری را صادر می کند و تمامی عملیات حمل را تقبل،  کرایه حمل را دریافت  و سهم سایرحمل کنندگان راپرداخت می کند.  در بندر مقصد بهمان نحوکه در مورد بارنامه عادی یامستقیم بیان شد کالا در ازاء ارائه یک نسخه اصلی بارنامه تحویل داده میشود.

بخشی از کل عملیات حمل ـ مثلاً تا هامبورگ ممکن است وسیله قطار یا کامیون و یا کشتی فیدر(فرعی) انجام شود. دراین صورت تاریخ بارنامه،  تاریخ بارگیری به یکی از وسایل است. البته برحسب مورد و به خاطر رعایت مفاد اعتبارات اسنادی- که معمولاً عبارت ON BOARD  یا دریافت روی عرشه راطلب میکنند که حاکی از تایید بارگیری برکشتی اصلی (اقیانوس پیما) میباشد،  حمل کننده عبارت " تاریخ واقعی بارگیری روی عرشه کشتی ……. (ذکرنام کشتی)…. (تاریخ) را که به آن NOTATION می گویند اضافه وامضاء می کنند تا با اعتراض بانک مواجه نشود.

دلیل این امر را باید در مقررات یکسان اعتبارات اسنادی منتشر شده توسط ICC یا اتاق بازرگانی بین المللی جستجو کرد.  قبل از رواج حمل و نقل بارگنجی یابه اصطلاح کانتینری شدن حمل و نقل، این مقررات تصریح نموده بودکه  " چنانچه به نحو دیگری تعیین نشده باشد ، بارنامه ها باید حاکی ازآن باشد که کالا را در تاریخ معینی روی کشتی معینی بارگیری یا حمل شده است "

با تحول حمل به صورت کانتینر (بارگنج) مفاهیم جدیدی پیدا شده، و با این واقعیت که یک بارگنج میتواند باوسایط مختلف حمل ونقل شود، مقررات ICC نیز متحول شده و روش های مرسوم بانکی را نیز دگرگون کرده است.

نشریه UCP 600 اتاق بازرگانی به یکنواخت سازی مقررات و رویه های ناظر بر اعتبارات اسنادی در داد و ستد جهانی می پردازد. ماده 20 از مواد این مقررات به موضوع و انواع بارنامه های مورد قبول در معاملات اختصاص دارد که ذیلا نقل می شوند:

2-3- شرایط صدور بارنامه به استناد UCP600

ماده 20- بارنامه:

الف) بارنامه، به هر نامی که باشد، باید در برگیرنده موارد زیر باشد:

1- نام حمل کننده و به نحو زیر امضاء شده باشد:

• توسط حمل کننده یا نماینده حمل کننده یا از طرف او
• توسط فرمانده یا نماینده او یا از طرف فرمانده

هرگونه امضاء توسط حمل کننده، فرمانده یا نماینده باید مبین امضاء آنها باشد

• توسط نماینده باید مبین آن باشد که نماینده به جای یا از طرف حمل کننده، یا فرمانده امضاء کرده است.

2- بارگیری کالا در کشتی نامبرده شده در بندر بارگیری مندرج در اعتبار به نحو زیر:

طی متن چاپی بارنامه

طی یادداشت بارگیری با اشاره به تاریخی که کالا بارگیری شده است.

تاریخ صدور بارنامه به عنوان تاریخ حمل تلقی خواهد شد، مگر اینکه بارنامه شامل یادداشت بارگیری با درج تاریخ حمل باشد که دراین صورت تاریخ درج شده در یادداشت بارگیری به عنوان تاریخ حمل تلقی خواهد شد.

اگر بارنامه شامل عبارت “کشتی مورد نظر” یا ملاحظه مشابه در ارتباط با نام کشتی باشد، یادداشت بارگیری که به تاریخ حمل و نام کشتی واقعی اشاره کند الزامی است.

3- حمل از بندر بارگیری به بندر تخلیه مندرج در اعتبار باشد،

اگر در بارنامه به بندر بارگیری مندرج در اعتبار به عنوان بندر بارگیری اشاره نشده باشد یا اگر بارنامه شامل عبارت “مورد نظر” یا عبارت مشابه در ارتباط با بندر بارگیری باشد، یادداشت بارگیری حاوی بندر بارگیری مندرج در اعتبار، تاریخ حمل و نام کشتی الزامی است. این شرط حتی در مواردی که بارنامه دارای متن از پیش چاپ شده در ارتباط با بارگیری و حمل کالا در کشتی نامبرده شده است لازم الاجراء است.

4- تنها نسخه اصل بارنامه و یا اگر بارنامه در بیش از یک نسخه اصل صادر شده باشد شامل کلیه نسخ اصل طبق آنچه که در بارنامه قید شده باشد.

5- حاوی مواد و شرایط حمل یا اشاره به منبع دیگری که شامل مواد و شرایط حمل است (بارنامه خلاصه شده یا پشت سفید) باشد. مفاد شرایط حمل مورد بررسی قرار نخواهد گرفت.

6- حاوی هیچگونه اشاره ای به شرایط حمل دربست نباشد.

ب) از نظر این ماده، انتقال کالا از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر به معنی تخلیه از یک کشتی و بارگیری مجدد روی کشتی دیگر در طی عملیات حمل و نقل از بندر بارگیری به بندر تخلیه مندرج در اعتبار است.

ج ) 1- اگر بارنامه به احتمال انجام یا انتقال عملی کالا از یک وسیله به وسیله نقلیه دیگر اشاره داشته باشد باید تمام طول مسیر حمل با همان بارنامه واحد پوشش داده شود.

2- حتی اگر انتقال کالا از یک کشتی به کشتی دیگر به موجب اعتبار غیر مجاز باشد، بارنامه ای که به احتمال انجام یا انجام انتقال کالا از یک کشتی به کشتی دیگر اشاره کند قابل قبول است،  به شرط آنکه کالا در کانتینر، تریلر یا قایق های سبک
(Lash Barge) طبق آنچه که در بارنامه تایید شده حمل شود.

د) به شرایط مندرج در یک بارنامه دایر بر اینکه حمل کننده حق انتقال کالا از یک کشتی به کشتی دیگر را برای خود محفوظ می دارد ترتیب اثر داده نمی شود.

ادامه